10. Sınıf Ata Yayıncılık Fizik 4. Üniteyi Değerlendirelim Sayfa 271, 272, 273, 274, 275, 276, 277, 278, 279 Soruları ve Cevaplarını yazımızın devamından okuyabilirsiniz.
4. ÜNİTEYİ DEĞERLENDİRELİM
A. Aşağıdaki cümlelerde noktalı yerleri verilen sözcük veya sözcük gruplarını kullanarak uygun şekilde tamamlayınız.
1. Bir ışık kaynağının birim zamanda yaydığı ışık enerjisi ışık şiddeti olarak tanımlanır.
2. Üzerine düşen ışığı tamamen geçiren maddeler saydam madde olarak adlandırılır.
3. Birim yüzeye düşen ışık akışı miktarı o yüzeyin aydınlanma şiddetine eşittir.
4. Noktasal ışık kaynağı ile saydam olmayan cismin gölgesi elde edilebilir.
5. Yansıma ile ışığı bir noktada toplamak için çukur aynalar kullanılır.
6. Küresel aynalarda tepe ile merkez doğrultusunun orta noktası odak noktası olarak adlandırılır.
7. Gelen ışın, yansıyan ışın ve yüzey normali aynı düzlem içerisindedir.
8. Düz aynalarda görüntü aynaya göre simetri olur.
9. Küresel aynalarda tepe noktasına gelen ışın asal eksen ile eşit açı yaparak yansır.
10. Işığın boşluktaki hızının herhangi bir ortamdaki hızına oranı ortamın kırılma indisine eşittir.
11. Kırılma açısının 90° olmasını sağlayan gelme açısı sınır açısı olarak tanımlanır.
12. Işığın yağmur damlacıklarında kırılmaya uğraması gökkuşağı adı verilen doğa olayına neden olur.
13. Işıkta kırmızı ve yeşil, mavi ana renkler olarak adlandırılır.
14. Karışımları beyaz ışığı veren renkler birbirini tamamlayıcı renkler olarak adlandırılır.
15. Birbirini kesen iki düzlem arasında kalan saydam ortamlar ışık prizması oluşturur.
16. Işığın kırılma özelliğinden yararlanarak görüntü oluşturan, en az bir yüzeyi küresel ortamlar mercek olarak tanımlanır.
17. İnce kenarlı merceklerde sadece odak ile mercek arasındaki cismin görüntüsü sanaldır.
18. Merceğin yapıldığı maddenin kırıcılık indisi arttıkça odak uzaklığı küçülür.
19. Boyada ana renkler üçe ayrılır. Bunlar sarı, cyan ve magentadır.
20. İnce kenarlı merceğin odak noktası ile optik merkez arasındaki bir asal eksene dik bir cismin görüntüsü düz, sanal ve cisimden büyüktür.
B. Aşağıda verilen ifadeler doğru ise “D”, yanlış ise “Y” kutucuğunu işaretleyiniz. Yanlış olduğuna karar verdiğiniz ifadelerin doğrusunu, altlarındaki noktalı yerlere yazınız.
- Cevap:
1. El feneri ve mum doğal ışık kaynaklarıdır. (Y (Güneş doğal, el feneri ve mum yapay ışık kaynaklarıdır.))
2. Newton, ışığın dalgalar hâlinde yayıldığını ileri sürmüştür. (Y (Tanecik hâlinde yayıldığını ileri sürmüştür.))
3. Buzlu cam ve yağlı kâğıt yarı saydam maddelere örnektir. (D)
4. Küresel ışık kaynakları ile saydam olmayan cisimlerin yarı gölgesi oluşturulabilir. (D)
5. Işığın geldiği ortama geri dönmesi kırılma olarak adlandırılır. (Y (Yansıma))
6. Düz aynada görüş alanı aynanın büyüklüğüne de bağlıdır. (D)
7. Tümsek aynada asal eksene paralel gelen ışın, odaktan geçecek şekilde yansır. (Y (Uzanfısı odaktan geçecek şekilde yansır.))
8. Herhangi bir saydam ortamın başka bir saydam ortama göre kırıcılık indisi, bağıl kırıcılık indisi olarak tanımlanır. (D)
9. Az kırıcı ortamdan çok kırıcı ortama bir a açısı ile ışın gönderiliyor. Işığın gelme açısı olan a açısı arttırılırsa kırılma açısı da azalır. (Y (Gelme açısı artarsa kırılma açısı da artar.))
10. Işığın engele çarparak geri dönmesine yansıma denir. (D)
11. Kırmızı, yeşil ve mavi, boyada ana renklerdir. (Y (Kırmızı, yeşil ve mavi ışık için ana renktir.))
12. Kesiti eşkenar üçgen olan camdan yapılmış ışık prizmaları tam yansımalı prizma olarak adlandırılır. (D)
13. Işığı toplayan mercekler yakınsak, dağıtanlar ise ıraksak mercek olarak adlandırılır. (D)
14. İnce kenarlı merceğe paralel gönderilen kırmızı ve yeşil ışınlardan yeşil ışın için odak uzaklığı daha küçük olur. (D)
C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru cevabını işaretleyiniz.
1.Yukarıdaki bilim insanlarının hangileri ışığın tanecikli yapıda olduğunu savunmuştur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) Yalnız IV D) I ve IV E) II ve III
Cevap: A
2 I. Birimi lümendir.
II. Işık şiddeti ile ters orantılıdır.
III. Işık şiddeti ile doğru orantılıdır.
Işık akışı ile ilgili yukarıdaki bilgilerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III
Cevap: D
3.Işık şiddetleri l1 ve l2 olan iki ışık kaynağından sırasıyla d1 ve d2 uzaklığında, kaynaklar arasında bir A noktasına yerleştirilen ekranın ışık kaynaklarına bakan yüzlerindeki aydınlanmaların eşit olabilmesi için yukarıdaki koşullardan hangileri gerçekleşmiş olabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III
Cevap: E
4.Işık şiddeti I olan noktasal ışık kaynağının A noktasında oluşturduğu aydınlanma şiddeti E’dir.
Buna göre;
I. Işık şiddetini azaltmak
II. 0 açısınıazaltmak
III. 0 açısını değiştirmeden d uzaklığını azaltmak işlemlerinden hangileri tek başına yapılırsa E artar?
A) Yalnız 1
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) 1 ve II
E) II ve III
Cevap: E
5.Işık şiddeti I olan noktasal bir ışık kaynağının perde üzerindeki A noktasında oluşturduğu aydınlanma şiddeti E dir.
Buna göre E’yi artırmak için,
I. Işık kaynağının A noktasına olan d uzaklığını azaltmak
II. I’yı azaltmak
III. Perdeyi A noktası çevresinde saat yönünde döndürmek
Yukarıdakilerden hangileri tek başına yapılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
Cevap: A
6. Düz ve yansıtıcı bir yüzeye gelen ışın ve yansıyan ışın arasındaki açı 120° dir. Buna göre gelen ışının yüzeyle yaptığı açının gelme açısına oranı kaçtır?
Cevap: B
7.Noktasal A ve B ışık kaynakları önüne konulan saydam olmayan engelin ekran üzerinde tam ve yarı gölgesi oluşuyor.
Kaynaklar -x ve +x doğrultusunda birbirlerinden uzaklaşacak şekilde hareket ettirilirse ekran üzerinde oluşan tam ve yarı gölge alanları nasıl değişir?
A) Yarı gölge artar, tam gölge azalır.
B) Yarı gölge azalır, tam gölge artar.
C) Her ikisi de artar.
D) Her ikisi de azalır.
E) Yarı gölge ve tam gölge alanları değişmez.
Cevap: A
8.X, Y, Z ve T ışınlarından hangileri A noktasal kaynağından aynaya gelen ışınların yansıyanı olabilir? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A) X- T B) X-Z C) T-Z D)T-Y E) Z – Y
Cevap: B
9.Mavi renkli bir kitaba sarı ışık altında bakan gözlemci kitabı hangi renkte görür?
A) Mavi B) Sarı C) Cyan D) Siyah E) Magenta
Cevap: D
10. Beyaz bir yüzeye eşit miktarda kırmızı ve mavi ışık altında bakıldığında yüzey hangi renkte görülür?
A) Mavi B) Kırmızı C) Magenta D) Cyan E ) Siyah
Cevap: C
11. I. Saptırıcı veya çevirici olarak kullanılır.
II. Sadece camdan yapılır.
III. Beyaz ışığı renklerine ayırır.
Prizmalar ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III
Cevap: E
12. I. Odaknoktası
II. Odakilemerkezarası
III. Odak ile tepe arası
Bir cisim, çukur aynada asal eksen üzerinde yukarıda numaralanmış yerlerden hangilerine konulduğunda cismin düz ve sanal görüntüsü oluşur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III
Cevap: C
13 ) Bir tümsek aynanın önüne konulan şekildeki cismin görüntüsü L noktasında oluştuğuna göre aynanın odak noktası hangi noktadadır? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A)K B)L C)M D)N E)0
Cevap: D
14. Kırıcılık indisleri n1, n2, n3 olan ortamlarda ışığın yayılma hızları sırasıyla ö-1, ö-2 ve 03 tür. Bu hızlar arasında ö1 > 02 > 03 ilişkisi olduğuna göre kırıcılık indisleri için ne söylenebilir?
A)n3>n2>n1 B)n1>n2>n3 C)n1>n2 = n3 D)n1 = n2 = n3 E) n1 = n2>n3
Cevap: A
14. Kırıcılık indisleri n1, n2, n3 olan ortamlarda ışığın yayılma hızları sırasıyla ö-1, ö-2 ve 03 tür. Bu hızlar arasında ö1 > 02 > 03 ilişkisi olduğuna göre kırıcılık indisleri için ne söylenebilir?
A)n3>n2>n1 B)n1>n2>n3 C)n1>n2 = n3 D)n1 = n2 = n3 E) n1 = n2>n3
Cevap: A
15.K ortamından gönderilen bir ışın L ortamına geçerken şekildeki gibi kırılıyor.
Buna göre;
I. Işık normale yaklaşmıştır.
II. Işığın L ortamındaki hızı daha büyüktür.
III. K ortamının kırıcılık indisi L den fazladır. yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
Cevap: A
16.I. nx = nY
II. nx = nz
III. nY = nz
Kırıcılık indisleri nx, nY, nz olan X, Y ve Z ortamlarında tek renkli ışığın izlediği yol görseldeki gibi olduğuna göre, yukarıdaki yargılardan hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
Cevap: A
17.İnce kenarlı merceğe, asal eksenine paralel olacak şekilde gelen ışın, M noktasından geçecek şekilde kırıldığına göre, A ışını kırıldıktan sonra hangi noktadan geçer? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A)P B)0 C)N D)M E)L
Cevap: A
18.Kalın kenarlı merceğe K noktasından geçecek şekilde gelen I ışını, uzantısı M noktasından geçecek şekilde kırıldığına göre merceğin odak noktalarından biri hangi noktadadır?
A)K B)L C)0 D)P E)R
Cevap: A
19. İnce kenarlı merceğin asal ekseni üzerinde bulunan noktalar arası uzaklıklar eşittir.
Paralel gelen ışığın izlediği yol şekildeki gibi olduğuna göre
I. Merceğin odaklarından biri M noktasıdır.
II. K noktasından geçecek şekildeki gelen ışın kırılınca R noktasından geçer.
III. L noktasından geçecek şekilde gelen ışın P noktasından geçer.
yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III
Cevap: E
20. Aşağıdakilerden hangisi merceklerin günlük yaşamda kullanıldığı araçlardan biri değildir?
A) Büyüteç B) Periskop C) Dürbün D) Prizma E) Teleskop
Cevap: D
21.Kırılma indisleri n1 ve n2 olan saydam ortamlardan n2 ortamından bir I ışını şekildeki gibi gönderiliyor.
Buna göre ışın hangi yolu izleyemez?
A)1 B)2 C)3 D)4 E)5
Cevap: E
22.Şekildeki kalın kenarlı merceğin odak noktası F’dir. KL cisminden çıkan ışınlar önce düzlem aynada yansıyıp sonra da mercekte kırılıyor.
Bu koşulla oluşan görüntünün şekli aşağıdakilerden hangisi gibidir?
Cevap: C
23.Cam içinde bulunan lazer ışık kaynağından çıkan ışık ışını yüzeyin normali ile a açısı yaparak yüzeye ulaşmakta ve şekildeki gibi ayırıcı yüzey üzerinde gitmektedir.
Buna göre;
I. a açısının büyütülmesi,
II. cam yerine kırıcılığı daha büyük bir madde kullanılması,
III. hava yerine kırıcılığı daha büyük bir madde kullanılması
işlemlerinden hangileri tek başına yapılırsa I ışını tam yansıma yapar?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II
Cevap: D
24.Asal eksenleri çakışık küresel aynaların odak uzaklıkları f1 ve f2 dir. Aynaların arasında bulunan bir ışık kaynağından çıkan ışının izlediği yol verilmiştir.
Buna göre aynalar arası uzaklık aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak ifade edilmiştir?
Cevap: D
25.K ortamından, yarım küre kesitli L ortamının merkezi doğrultusunda gönderilen I ışınının izlediği yol şekildeki gibidir. Gelen ışının yüzeyi normali ile yaptığı açı a açısıdır.
Buna göre, ortamların kırıcılığı nK, nL ve nM arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisi olabilir?
Cevap: A
26.İnce kenarlı merceğin asal ekseni üzerinde bulunan noktalar arası uzaklıklar eşittir.
Buna göre;
I. L noktası merceğin odak noktalarından biridir.
II. Bir cisim LO arasına asal eksene dik olarak yerleştirilirse mercekte düz ve cisimden büyük görüntüsü elde edilir.
III. K noktasına konan bir cismin görüntüsü N noktasında oluşur. ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) İveli D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E
27. Cyan ışık ile X’in, sarı ışık ile Y’nin kesişmelerinden beyaz ışık oluşmaktadır.
Buna göre;
I. X ışını kırmızı renktir.
II. Y ışını mavi renktir.
III. X ile Y’nin karışımı beyazdır, ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: C
28.Noktalar arası uzaklığın eşit olduğu düzlemde tümsek aynanın asal eksenine dik olarak X cismi konuyor.
Buna göre, cismin tümsek aynadaki görüntüsü 1, 2, 3, 4 ve 5 numaralı görüntülerden hangisi olabilir?
A)1 B)2 C)3 D)4 E)5
Cevap: B
29.Bir ışık kaynağı ve engel perde önüne şekildeki gibi yerleştirilince perde üzerinde gölge oluşuyor.
Buna göre,
I. Işık kaynağının şiddetini artırmak,
II. d1 uzaklığını azaltmak,
III. d2 uzaklığını azaltmak işlemlerinden hangileri tek başına yapılırsa gölgenin alanı büyür?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III
Cevap: B
30. I. Kaynağın ışık şiddeti
II. Toplamışıkakısı
III. Aydınlanmaşiddeti
Yukarıdakilerden hangilerinin büyüklüğü ışık kaynağına olan uzaklığa bağlı olarak değişmez?
Cevap: D
31.Çukur ayna önüne asal eksene dik bir cisim konuyor.
Bu cismin görüntüsü I, II, III, IV ve V numaralı bölgelerden hangisinde oluşamaz?
A)l B) II C) III D) IV E)V
Cevap: D
32.Kırılma indisi n1 olan ortamdan kırılma indisi n2 olan ortama a açısı ile gönderilen ışın şekildeki 0 açısı ile kırılıyor.
Buna göre 6 açısının küçülmesi için;
I. a‘nın küçültülmesi
II. n1 in küçültülmesi,
III. ışık şiddetinin azaltılması
işlemlerinden hangileri tek başına yapılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: C
33.Bir X cismi düz ayna ve K, L, M gözlemcileri şekildeki gibi yatay düzleme yerleştiriliyor.
K, L, M gözlemcilerinden hangileri cismin görüntüsünün tamamını görebilir?
A) Yalnız K B) Yalnız L C) Yalnız M D) KveL E) LveM
Cevap: B
34. I. Bir cismin düz aynadaki görüntüsünün görülebilmesi
için cismin düz aynanın önünde olması yeterlidir.
II. Bir cismin görüntüsünün oluşabilmesi için düz aynanın doğrultusunun önünde olması gerekir.
III. Bir cismin düz aynadaki görüntüsünün olduğu yer bakan gözlemciye göre değişemez.
Düz aynada görüntü ve görüş alanı için yukarıdakilerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
Cevap: E
35. Şekildeki düzenekte K, L ve M bölgelerine mercek yerleştirilmiştir.
Işının izlediği yol şekildeki gibi olduğuna göre merceklerin cinsi aşağıdakilerden hangisidir?
A) İnce kenarlı İnce kenarlı İnce kenarlı
B) Kalın kenarlı İnce kenarlı İnce kenarlı
C) Kalın kenarlı İnce kenarlı Kalın kenarlı
D) İnce kenarlı İnce kenarlı Kalın kenarlı
E) Kalın kenarlı Kalın kenarlı Kalın kenarlı
Cevap: B
36. Aşağıdakilerden hangisinin yapısında ince kenarlı mercek bulunmaz?
A) Lens B) Fiber optik kablo C) Teleskop D) Mikroskop E) Fotoğraf makinesi
Cevap: B