9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Meb Yayınları 3. Ünite Şiir Sayfa 106 Dilbilgisi Metni Etkinlik Soruları ve Cevaplarını yazımızın devamından okuyabilirsiniz.
9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 106 Cevabı
Gümüş bir dumanla kapandı her yer;
Yer ve gök bu akşam yayla dumanı;
Sürüler, çimenler, sarı çiçekler,
Beyaz kar, yeşil çam yayla dumanı!
1. Yukarıdaki dörtlükte renkli olarak belirtilmiş kelimeleri çıkararak dörtlüğü okuyunuz. Aynı etkiyi hissettiniz mi? Bu çalışmadan hareketle bu kelimelerin türünü ve işlevini belirleyiniz.
Cevap: Renkli olarak belirtilmiş kelimeleri çıkarttığımızda şiirin anlamında daralmalar ve bozulmalar olur. Bu durum şiirin ahengini ve anlamını olumsuz etkiler. Bu kelimelerin türü sıfattır. Sıfatların metindeki işlevi betimlenen varlıklarla ilgili genel ve özel yönleri, nitelikleri ve bu niteliklerin duyularımız üzerinde yaptığı etki verilerek anlatımın daha estetik ve ahenkli olmasını sağlar.
2. Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık;
Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar.
İn cin uykuda, yalnız iki yoldaş uyanık;
Biri benim, biri de serseri kaldırımlar.
İçimde damla damla bir korku birikiyor;
Sanıyorum, her sokak başını kesmiş devler…
Üstüme camlarını, hep simsiyah, dikiyor;
Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler.
Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi;
Kaldırımlar, içimde yaşamış bir insandır.
Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi;
Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır.
a. Şiirde geçen sıfatları bulup bu sıfatların türünü belirtiniz.
- Kara: niteleme sıfatı
- kül rengi: niteleme sıfatı
- iki: sayı sıfatı
- serseri: niteleme sıfatı
b. Bulduğunuz sıfatların metindeki işlevlerini belirleyiniz.
- Kara: ismi nitelemiştir
- kül rengi: ismi nitelemiştir
- iki: sayı belirtmiştir.
- serseri: ismi nitelemiştir
3. Kardaş, senin dediklerin yok,
Halay çekilen toprak bu toprak değil.
Çık hele Anadoluya,
Kamyonlarla gel, kağnılarla gel gayrı,
O kadar uzak değil.
Yukarıdaki parçada noktalama işaretlerinin kullanılma amaçlarını belirleyiniz.
Cevap: Noktalama işaretleri, duygu ve düşüncelerimizi daha açık bir şekilde dile getirmek, tümcenin yapısını ve duraklama notalarını belirlemek , okuma ve anlamayı kolaylaştırmak , sözün vurgu ve tonlama gibi özelliklerini belirtmek için kullanılır.4. Aşağıda farklı şiirlerden alınmış dizelerdeki altı çizili kelimelerde düzeltme işareti neden kullanılmıştır?
Açıklayınız.
Tak, tak, ayak sesimi aç köpekler işitsin;
Yolumun zafer tâkı, gölgeden taş kemerler.
Cevap: Yazılışları aynı; anlamları ve söylenişleri ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için okunuşları uzun olan ünlülerin üzerine konur. Örneğin yukarıdaki dizelerdeki tak kelimesinin düzeltme işaretiyle yazılınca anlamı farklıdır.
tak: Tahta vb. bir şeye vurulduğunda veya silah patlayınca çıkan tok ve sert ses
tâk: Millî bayramlarda veya önemli bir olayı anmak için düzenlenen şenliklerde, geçit yapılacak caddelere geçici olarak kurulan, yazılar ve çiçeklerle süslenen kemer
9. SINIF MEB YAYINLARI TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERS KİTABI CEVAPLARI