Nizâmülmülk’ün Siyasetname’de yer alan tavsiyeler
Nizâmülmülk’ün Siyasetname’de yer alan tavsiyelerinden hareketle Selçuklu sultanlarının sorumluluklarının ve yetkilerinin neler olduğuyla ilgili hangi çıkarımlarda bulunabilirsiniz?
Okuyalım
Siyasetnameden Seçmeler
“Hükümdar iktidarını Allah’a borçlu olduğunu unutmamalı ve halka iyilik yapıp adil olarak onun rızasını almaya çalışmalıdır. Hükümdar kanallar açıp, köprüler yaparak, köyler ve yeni şehirler kurarak halka iyilikler yapmalıdır. Ana yollar üzerine ribâtlar, ilim isteyenler için medreseler yapılmasını emretmelidir. Hükümdar cihanın aile reisi, insanlar da onun evlatları olduğu için halka karşı bir baba gibi davranmalıdır. Baba çocuğuna karşı şefkatli, bağışlayıcı ve eli açık olmalı fakat gerektiğinde onun iyiliği için zor kullanmaktan kaçınmamalıdır.
Hükümdarlar güzel yüzlü, iyi huylu, mert, cesur, ata iyi binen, her türlü silahı kullanabilen, sanat ve ilim zevki taşıyan, sözünde duran, ibadeti seven, âlimlere saygılı, fakirlere iyilik yapan, emrindekilerle iyi geçinen, halkın üzerinden zalimlerin zulmünü kaldıran kimseler olmalıdır.
Hükümdar, dünya malı ve bu tür işlerde orta yolu tercih edip insaflı davranmalıdır. Vergi memurlarını ve onların işlemlerini incelemeli, geliri ve gideri bilmeli, devlet mallarını korumalıdır. Hükümdar karar verirken vezirine, âlimlere, tecrübeli kişilere danışmalıdır.
Hükümdar devlet erkânının resmî işler için kendisiyle kolayca görüşebilmesi için gerekli kolaylığı sağlamalı, halkın şikâyetlerini dinlemelidir.
Dr. Ali Ertuğrul, Bir Kaynak Olarak Nizâmü’l-Mülk’ün Siyâsetnâmesi, (Düzenlenmiştir.).
Nizâmülmülk’ün Siyasetname’de yer alan tavsiyelerinden hareketle Selçuklu sultanlarının sorumluluklarının ve yetkilerinin neler olduğuyla ilgili hangi çıkarımlarda bulunabilirsiniz?
Halkına karşı merhametli ve adaletli olmak zorunda olan, vergi memurlarını ve onların işlemlerini inceleyebilen, alimlere ve emrindeki memurlara adil ve iyi davranan, onlara güvenen, halkın istediği zaman kendisine ulaşabileceği ve konuşabileceği bir yönetici olmalıdır.