10. Sınıf Biryay Türk Dili Ve Edebiyatı Sayfa 48 Cevapları

Dil Bilgisi

1. Aşağıdaki cümlelerde fiilimsileri bulup altını çiziniz. Bu fiilimsilerin cümlede nasıl bir işlev yüklendiklerini söyleyiniz.

Cevap : Fiilimsi: Fiillerden belli eklerle türeyip isim, sıfat veya zarf görevinde kullanılan sözcüklerdir.

Adından da anlaşıldığı üzere bu sözcükler fiile benzer fakat fiil değildir .

➜ İsim-fiil : Fiillerden “-ma,-mek,-iş” ekleriyle türetilip isim görevinde kullanılan sözcüklerdir: okuma, görmek, bakış…

➜ Sıfat-fiil : Fiillerden “-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş” ekleriyle türetilip isim görevinde kullanılan sözcüklerdir: okuyan, bakılası, bildik, gelecek, sevmiş…

➜ Zarf-fiil : Fiillerden “-e, -ip, -erek, -meden, -meksizin, -dikçe, -ince, -eli, -ken, -r…, -esiye” ekleriyle türetilip zarf görevinde kullanılan sözcüklerdir: gelip, görerek, duymadan, görürken…

Yolda bir Derviş’le karşılaşırlar; Derviş Şah’a selâm durur ve adı ile hitab ed en Sıfat-fiil Şah, onun kerametine hükmed ip Zarf-fiil derdini açar.

Şah’la Keşiş, Derviş’in de diğ ini Sıfat-fiil yaparlar; vakit tamam ol unca , Zarf-fiil Şah’ın bir oğlu, Keşiş’in de bir kızı dünyaya gelir.

Kerem, Aslı’nın Pek şehrine git tiğ ini Sıfat-fiil esvap yıkay an Sıfat-fiil kadınlardan öğren ip Zarf-fiil o şehre varır, kızı bulur.

Böylece Aslı’yı kiliseye gid ip Zarf-fiil gelir ken Zarf-fiil bile kimseye göstermez.

Sırf Aslı’nın yüzünü görebil mek İsim-fiil için Keşiş’in karısına otuz iki dişini çektirir.

Kerem’in tepesinden alev çık ma ya İsim-fiil başlay ınca Zarf-fiil, kız dayanamay ıp Zarf-fiil su döker

Bundan müteessir ol an Sıfat-fiil Aslı da Kerem’in ateşi üzerine kapan ıp Zarf-fiil yanar.

2. Aşağıdaki cümlede ” ” işaretinin hangi amaçla kullanıldığını söyleyiniz.

• Mağara kapısına gelip “Ey âdemler, nedir sizin feryadınız?”

Cevap : Alıntı sözün başında ve sonunda.