Yeni Sokak Aydınlatma Teknolojilerinin Tozlaşmaya Etkisi Araştırıldı
Artan şehirleşmeyle birlikte sokak aydınlatma teknolojileri de değişmeye başladı. Günümüzde sodyum buharlı geleneksel sokak aydınlatmaları yerini yavaş yavaş LED lambaların kullanıldığı yeni sokak aydınlatma teknolojilerine bırakıyor. Bu değişimin doğaya etkisi ise araştırmacıların zihninde yeni soru işaretleri oluşturuyor.
Sonuçları Ecosphere dergisinde yayımlanan çalışmada bir grup bilim insanı sokak aydınlatma teknolojilerindeki değişimin bitkilerin çoğalmasını sağlayan tozlaşma olayını nasıl etkilediğini inceledi.
LED lambalardan önce sokak aydınlatılmasında genellikle sarı ışık yayan sodyum buharlı lambalar kullanılırdı.
Gıcıgıcı bitkisi genellikle yol kenarlarında büyüdüğü için yoğun şekilde yapay gece aydınlatmasına maruz kalır. Bu yüzden araştırmada özellikle gıcıgıcı bitkisi kullanıldı. Hem gece boyunca sürekli hem de belirli bir süreliğine LED ve sodyum buharlı lambaların (sodyum iyonu kullanarak ışık yayan lamba) ışığına maruz bırakılan gıcıgıcı bitkisinin tamamen karanlık ortama göre gece tozlaşma oranı incelendi.
Araştırmada kullanılan yabani gıcıgıcı bitkisi hem gündüz hem de gece tozlaşan bitkilerdendir.
Araştırmanın sonuçlarına göre, gece boyunca sürekli ışığa maruz bırakılan gıcıgıcı bitkisi hem karanlıkta kalan hem de belirli bir süre ışığa maruz bırakılan gıcıgıcı bitkisine göre daha yüksek oranda tozlaştı. Bu durumun sebebinin gececil güvelerin lambaların etrafında toplanıp yakınlarındaki bitkilerin tozlaşmasını artırması olduğu düşünülüyor. Araştırmada kullanılan farklı lamba tiplerinin ise tozlaşma oranında herhangi bir fark oluşturmadığı anlaşıldı. Fakat daha önce uyuzdikeni bitkisi kullanılarak yapılan benzer bir çalışmada gece boyunca LED ışığına maruz bırakılan bitkinin tozlaşmasının azaldığı gözlemlenmişti. Bu da gece boyunca sürekli ışığa maruz kalan bazı bitkilerin tozlaşmasının artarken bazılarının tozlaşmasının azalabileceğini gösteriyor.
Daha önce yapılan benzer bir çalışmada da uyuzdikeni bitkisi kullanılmıştı.
Elde edilen sonuçlar yapay gece aydınlatma teknolojilerinin bitki topluluklarında dengesizliğe yol açabileceğine işaret ediyor. Araştırmacılar konu üzerinde farklı çalışmalar yaparak yeni sokak aydınlatma teknolojilerinin doğaya olası zararlarının en aza indirilmesini amaçlıyor.